Ajax: Helden van de Toekomst

Veel clubs hebben geprobeerd de wereldberoemde opleiding van Ajax te kopiëren. Een goede opleiding is één aspect, maar de doorstroom van jonge talenten is net zozeer van belang. De laatste jaren heerst er kritiek op de aanpak van Ajax en de uitstraling naar buiten toe. Stigma’s zijn een onderdeel van de voetballerij en ook Ajax heeft in de loop der jaren op hardnekkige wijze hiermee te maken gehad. De club heet kil en zakelijk te zijn, daarnaast heeft de tien jaar geleden verschenen documentaire ‘Daar hoorden zij engelen zingen’ het imago van de jeugdopleiding toentertijd geen goed gedaan. Met de zesdelige dvd-box Helden van de toekomst biedt Ajax een blik in de opleiding. En passant zou het goed uitkomen wanneer het enkele vooroordelen van tafel veegt.

Maker Wim Zielhorst heeft meer dan vijf jaar bij Ajax meegelopen met de trainers, de technische staf en jonge talenten om het Ajax-trainingsconcept in al haar facetten te tonen. Een dergelijk initiatief valt in theorie alleen maar toe te juichen; aanstormende voetbaltalenten en jeugdtrainers steken veel op van de stof en het amateurvoetbal heeft profijt wanneer het beschikt over nuttig videomateriaal als referentie.

Zielhorst doorloopt in de zes schijfjes alle facetten van de opleiding, waarbij technische en tactische aspecten keurig in statistieken worden verwerkt. Bepaalde segmenten van de reportage zijn leeftijdgebonden; van die specifieke doelgroep worden de trainingsmethodes getoond. Spreuken als ‘Techniek is het trainbaarste aspect van een voetballer’ worden meermaals door de jeugdtrainers verkondigd. Aan de hand van recente wedstrijdbeelden wordt getracht spelsituaties en speloplossingen in beeld te brengen. Zo ontstaat er een chronologisch overzicht van de lange weg van jeugdpupil tot A-speler.

Gewogen…Ajax: Helden van de Toekomst

Vooral de eerste twee discs worden gevuld met wedstrijdbeelden, maar dat neemt niet weg dat het vermoeiend kan zijn om je door de serie te slepen. De reeks dvd’s weet geregeld niet de juiste balans te vinden en twijfelt qua aanpak of het een reportage of Teleac-cursus moet zijn. Als oefenstof is het te oppervlakkig voor de beginnende trainer. De gortdroge uitleg zal daarnaast niet aantrekkelijk zijn voor kinderen.

Een ander punt van kritiek betreft het bronmateriaal. Vanwege het feit dat deze beperkt blijft tot de periode 2001-2006 krijgt de kijker te maken met gedateerde beelden, bovendien zijn deze allen afkomstig van thuiswedstrijden. Geen afknapper, maar het draagt niet bij aan de overheersend klinische aanpak. De interviews met o.a. Nigel de Jong, ten tijde van de reportage al in dienst van HSV, komen hiermee over als mosterd na de maaltijd. Vanwege distributie en technische redenen was het waarschijnlijk niet mogelijk om beeldmateriaal van dit seizoen te gebruiken.

Maar de belangrijkste belofte van de box wordt niet ingelost; het leveren van een uniek tijdsdocument met parallellen tussen heden en toekomst. Voorafgaande de release van dit product werd nadrukkelijk toegezegd dat ‘unieke beelden van een jonge Johan Cruijff, Dennis Bergkamp, Rafael van der Vaart en andere iconen’ beschikbaar zouden worden gesteld. Daar is om onduidelijke redenen niks van terecht gekomen. Naast de oppervlakkige spelersinterviews is het opvallend dat niemand van de technische staf of de toekomst is geïnterviewd. Een kort gesprek met jeugdtrainer Maarten Stekelenburg of Simon Tahamata, de huidige techniektrainer, was meer dan welkom geweest. Waarin onderscheidt de Ajax opleiding zich van de rest van Nederland of Europa? Ook iemand als Maduro zal daar geen hapklaar antwoord op geven.

…en te licht bevonden

Veel extra’s bevat de box niet en de features die aanwezig zijn hebben niet veel om het lijf. Zo is de integrale speelhelft gezien door de positiespel analysecamera regelrechte tijdverspilling, een aanfluiting zelfs. Een aantal montages van spelers die de opleiding hebben doorlopen vormen een spaarzaam hoogtepunt. Het is niet genoeg om ‘Helden’ te redden. Helaas volgt deze box de trend die recente Ajax dvd’s hebben ingezet sinds de samenwerking met Warner Bros.

De makers hebben duidelijk een doelgroep voor ogen gehad; de Ajacied. Je krijgt een uitgebreide rondleiding van het complex op de Toekomst maar het gevoel dat alleen de betrokkenen deze box zullen waarderen blijft overheersen. Het is een prima snelcursus voor vakmensen die in dienst treden bij Ajax. Wanneer je Helden van de Toekomst hebt gehaald met het idee dat een beginnend voetballertje er wat van op zou steken, denk bijvoorbeeld aan de Wiel Coerver methode, kom je bedrogen uit. Voor degenen die verlangen naar een unieke blik in de keuken van Ajax is dit een aardige buitenkans. De rest zal twee keer moeten overwegen of ze willen investeren in een prijzige dvd-box dat geen moment tot nieuwe inzichten leidt.